Herkese merhaba! 

Sonunda Türk mitolojisine giriş yapıyoruz. Yunan mitolojisinde yaptığım gibi araştırıp not aldıklarımı paylaşacağım sizinle. Önemli bulduğum  yerleri (ki benim bir problemim de bu okuduğum, öğrendiğim her satır önemli gibi gelir bana...) sizinle paylaşacağım. Sorularınız, istekleriniz vs. olursa yorumlara her zaman yazabilirsiniz! Ayrıca Mitoloji sayfamı yeniledim. Artık oradan çok daha rahat bir şekilde tüm mitoloji konularına ulaşabilirsiniz: Mitoloji

Resmi yapay zekaya yaptırdım ve Türk mitoloji anlatılarımın genel resmi olacaktır. Resmi açıklamam gerekirse zamanla iyice öğreneceğimiz karakterlerden olan Asena'nın dağ zirvesindeki ihtişamı, şamanın mistik ritüeli ve Bayterek'in gökyüzüne uzanışını görüyoruz. Şimdi bu gönderimde Türk mitolojisine giriş yapacağız. 

Türk Mitolojisinin Önemi ve Kaynakları

Mitoloji, bir toplumun tarihsel ve kültürel hafızasının en önemli parçalarından biridir. Tanrılar, kahramanlar, doğaüstü varlıklar ve efsaneler aracılığıyla geçmişin izleri günümüze taşınır. Türk mitolojisi de köklü geçmişi ve zengin anlatılarıyla, Türk kültürünü anlamanın temel taşlarından biridir. Ne var ki Yunan veya İskandinav mitolojisi kadar popüler değildir.

Türk mitolojisi, Türklerin doğayla kurduğu güçlü bağları, eski inanç sistemlerini ve tarihî süreç içinde yaşadıkları dönüşümleri anlamamıza yardımcı oluyor. Göçebe yaşam tarzı, Şamanizm’in etkisi, atalar kültü ve doğa ruhlarına duyulan inanç gibi unsurlar bu mitolojinin temel taşlarını oluşturuyor. Bu nedenle Türk mitolojisini sadece eski hikâyeler bütünü olarak değil, kimliğimizi ve geçmişimizi anlamaya yardımcı olan bir yol gösterici olarak da görmek gerekir.

Türk Mitolojisinin Kaynakları

Türk mitolojisinin temel kaynaklarını belirlemek bu zengin anlatıları anlamak açısından oldukça önemlidir. Ne yazık ki diğer büyük mitolojilere kıyasla yazılı kaynaklar bakımından daha sınırlıdır. Bunun başlıca sebeplerinden biri ise Türklerin uzun süre göçebe bir yaşam sürdürmesi ve sözlü kültürün baskın olmasıdır. Ancak çeşitli tarihî belgeler, destanlar ve halk anlatıları sayesinde mitolojik unsurlar günümüze kadar ulaşmıştır.

1. Orhun Yazıtları

Türk tarihinin bilinen en eski yazılı belgelerinden biri olan Orhun Yazıtları, yalnızca tarihî değil, aynı zamanda mitolojik unsurlar açısından da büyük önem taşır. Bilge Kağan ve Kül Tigin anıtlarında, Türklerin ataları ve gökyüzü ile kurdukları bağ açıkça görülmektedir. Özellikle "Gök Tengri" inancı ve kutsal soy kavramı, bu yazıtlarda kendini gösterir.

Orhun Yazıtları

2. Destanlar

Türk mitolojisini anlamada en büyük kaynaklardan biri destanlardır. Bunlar halk arasında nesilden nesle aktarılan anlatılardır ve tarihî olaylarla mitolojik unsurlar iç içe geçmiştir. En bilinen Türk destanları ise;

-Oğuz Kağan Destanı: Oğuz Kağan’ın doğaüstü özelliklere sahip bir lider olarak anlatıldığı bu destan, Türklerin kökenini ve dünya üzerindeki yolculuklarını mitolojik bir yolla ele alıyor.

-Ergenekon Destanı: Türklerin demir dağları eriterek yeni bir yurt bulmalarını anlatan bu efsane, yeniden doğuş ve bağımsızlık kavramlarını simgeliyor.

-Türeyiş ve Göç Destanları: Türklerin kökeni ve farklı bölgelere yayılışıyla ilgili anlatılar içermektedir.

3. Divanü Lügati’t-Türk

11. yüzyılda Kaşgarlı Mahmud tarafından yazılan bu eser, Türk dili üzerine bir sözlük olsa da içinde birçok mitolojik unsur barındırmaktadır. Türklerin inanç sistemleri, doğaüstü varlıkları ve destanlardan izler bu eserde yer almaktadır.

4. Dede Korkut Hikâyeleri

Oğuz Türklerinin kültürünü ve inançlarını aktaran bu hikâyeler, kahramanlık anlatılarıyla doludur. Dede Korkut’un bilge bir figür olarak her hikâyede yer alıyor.

5. Şamanizm ve Halk İnanışları

Türk mitolojisinin en önemli kaynaklarından biri de Şamanizm’dir. Kam (şaman) figürü, ruhlar alemiyle bağlantı kuran ve toplumu yönlendiren bir rehber olarak görülür. Günümüzde dahi birçok halk inanışında şamanizmin izlerine rastlamak mümkündür. Özellikle nazar, kut inancı, ağaç ve suyun kutsallığı gibi kavramlar eski Türk inançlarının izlerini taşımaktadır.

Türk mitolojisi, Türk kültürünün kökenlerini anlamamıza olanak tanıyan zengin bir mirastır. Ne yazık ki, günümüzde hak ettiği ilgiyi görmeyen bu mitoloji doğru kaynaklar kullanılarak incelendiğinde büyük bir hazine olduğu anlaşılıyor. Bir sonraki gönderimde farklı Türk boylarının mitolojilerinin zaman içinde nasıl değiştiğini anlatacağım. Ben araştırırken, okurken çok zevk aldım doğrusu. Umarım siz de keyifle okursunuz.